Modeltekenen 3: spieren en oefeningen

Er zijn verschillende manieren om de menselijke figuur vast te leggen. De voorbereiding door kennis te nemen van het skelet en de direct onder de huid liggende spieren is de eerste stap. Daarna kan je starten met schetsen, veel en vaak schetsen, op vele manieren!

Spieren

Spieren aan de voorkant van het lichaam

Hals

• Schuine halsspier, de twee schuine halsspieren vormen samen een V-vorm. Daar tussen zitten de slokdarm en de adamsappel. Onder in de V-vorm zit het halskuiltje.

Bovenarm

• biceps

De romp

• Deltaspier: deze spier heeft de vorm van de Griekse letter Y. Ze bevindt zich op de schouder. De oorsprong ligt op het sleutelbeen, de schoudertop en het schouderblad. De aanhechting zit op de helft van het opperarmbeen. De functie is het optillen, voor- en achterwaarts bewegen van de arm.

• Grote borstspier

• Buitenste schuine buikspier

• Grote gezaagde buikspier

• Rechte buikspier

Leonardo Da Vinci Schets torso

Bovenbeen

• Dijschede: stevig en pezig

• Vierhoofdige dijspier: groot en massief

• Kleermakersspier: deze loopt als een smalle strook schuin van buiten naar binnen over het dijbeen, achter het kniegewricht langs naar de schacht van het scheenbeen. De spier verbindt het bovenbeen met het onderbeen.

Onderbeen

• Voorste scheenbeenspier

• Lange kuitbeenspier

Armspieren voor en achter

Spieren aan de achterkant van het lichaam

Armspieren

• Triceps

De romp

• Monnikskapspier

• Brede rugspier

Billen

• Grote bilspier

Bovenbeen

• Tweehoofdige dijspier

• Vierhoofdige dijspier

Onderbeen

• Tweeling kuitspier

• Scholspier

Oefeningen met houtskool/krijt

Oefening 1

Teken op groot formaat (50 x 65 cm) met houtskool een figuur. Werk daarbij losjes vanuit je schouder. Maak een groot gebaar. Let hierbij op het volgende:

• Plaatsing op het vlak: beeldvullend kop-voet, verhoudingen

• Hanteringswijze houtskool: lijnvoering, ritme, licht-donkerwerking

Oefening 2

Teken op groot formaat (50 x 65 cm) in vetkrijt. Je gaat figuurtekenen zonder naar het papier te kijken en alleen maar naar het model. Je potlood zet je ergens neer en al kijkend ga je tekenen zonder je krijt van het papier af te halen. Dit doe je een aantal keer. Je probeert hierbij:

• Tekenend de vorm af te tasten

• Hard en zacht te drukken

• Verschillende lijnsoorten te maken

Oefening 3 Teken op groot formaat (50 x 65 cm) met houtskool. Gebruik het hele papier om een figuur tekenen. Nu ga je niet een contour tekenen, maar de massa. Leg je houtskooltje plat neer. Je gaat als het ware vlakken tekenen. Let op het volgende:

• Massa

• Vlakverdeling

Oefeningen ter voorbereiding op schilderen

Oefening 4

Teken op formaat (A3) met inkt of ecoline, water en penseel. Schilder meerdere figuren. Gebruik telkens een staand model die korte tijd in een bepaalde houding staat. Plaats en schilder meerdere modellen op je vel. Let op het volgende:

• Massa

• Vlakverdeling

• Zwart/wit verdeling

Oefening 5

Teken op formaat (A3) met inkt of ecoline, met penseel 3 of 5. Ga nu negatief schilderen. Dat betekent dat je de vorm (contour) en de restvorm (ruimte)vastlegt. Kies een figuurpose met open vormen. Hierbij is het volgende belangrijk:

• Test de vorm al werkend af

• Evenwicht en interessante verdeling tussen vorm en restvorm

De anatomische les Opstelling in Museum Boerhave te Leiden